Alın kaynağı yapımı ile ilgili işlemleri detaylı görmeniz için videoyu izleyebilirsiniz.

Alın kaynak kalitesi, alın kaynak kabiliyeti, kullanılan ekipman ve standartların uygulanmasını sağlayan gözlemciye doğrudan bağlıdır. Alın kaynak prosesi başından sonuna kadar titizlikle gözlemlenmelidir. Bunun sağlanabilmesi için alın kaynak mahallinde bir supervisor bulundurulmalıdır.

• Alın kaynak işlemine başlamadan önce test kaynağı yapılarak alın kaynak parametrelerinin doğruluğu tespit edilmelidir.
• Her bir alın kaynakçı gerekli eğitimlerden geçirilmiş ve sertifikalandırılmış olmalıdır.
• Alın kaynak yapılan ortamın sıcaklığı +5 °C ’nin üzerinde olmalıdır. Yağışlı ve soğuk havalarda üstü kapalı bir yer seçilmelidir.
• Alın kaynak esnasında vantilasyon nedeniyle hızlı soğumanın olmaması için boru uçları kapatılmalıdır.
• Kangal halindeki borularda alın kaynak yapılmadan önce, kangallaşma esnasında oluşmuş olan ovalliklerinin alınmış olması gerekir.

Basınçsız ısıtma işleminden sonra birleşme bölgeleri ısıtıcıdan ayrılır. Isıtıcı çıkarılırken birleşme bölgelerine zarar verilmemeli ve/veya pislik bulaştırılmamalıdır. Isıtıcı çıkarıldıktan sonra çok çabuk bir şekilde birleştirme işlemi gerçekleştirilmelidir. Eğer gecikilirse soğuma ve oksitlenme nedeniyle alın kaynak kalitesi bozulur. Bu aşama için maksimum süre T3 Tablo 2’de 4. kolonda verilmiştir.

Isıtıcı çıkarıldıktan sonra borular birbirine yanaştırılır. Yanaştırma kesinlikle ısıtılmış yüzeylerin birbirine çarpması şeklinde olmamalıdır. İstenilen P3 basınç değerine (ara yüzey basıncı) lineer bir şekilde çıkılmalıdır (Grafik 2). Gerekli süre T4 Tablo 2’de 5. kolonda verilmiştir. Birleştirme basıncı P3 0,15±0,01 N/mm2 olmalıdır.

Soğutma esnasında birleştirme basıncı P3 (ara yüzey basıncı) sabit tutulmalıdır. Birleştirme işleminden sonra düzgün ikili dudak oluşmalıdır. Dudak boyutları ve şekli kaynağın düzgünlüğünü gösterir.

Birleştirilen boruların melt-flow’una bağlı olarak farklı dudak şekilleri oluşabilir. şekil 6’da gösterilen K değeri her zaman sıfırdan büyük olmalıdır. Bu aşama için gerekli minimum süre T5 Tablo 2’de 5. kolonda verilmiştir.

Not: Tablo 2’de verilen alın kaynak parametrelerinden herhangi birinin dışına çıkıldığında veya anlatılan prosedürlerden birine uyulmadığı zaman tüm alın kaynak işlemi tekrar yapılmalıdır.

Tablo 2. Alın kaynağı prossesinde önerilen alın kaynak parametreleri:

1. Gerekli alın kaynak koşullarını sağla, ör. alın kaynak mahallinin üstünün kapatılması.
2. Alın kaynak makinesini jeneratöre veya elektrik hattına bağlayarak çalışıp çalışmadığını kontrol et.
3. Alın kaynak yapılacak boruları makineye yerleştir ve boruların aksiyel yönde kolay hareket edebilmesini sağla.
4. Birleşme bölgelerini tıraşla.
5. Tıraşlama aparatını makineden çıkar.
6. Alın kaynak bölgesinden çapakları temizle (fırça veya kağıt havlu)
7. Hava sirkülasyonuna karşı boru uçlarını kapat.
8. Birleşme yüzeylerinin birbirine paralelliğini yüzeyleri birbirine değdirerek kontrol et (en kötü durumdaki boşluk genişliği Tablo 1’deki değerleri geçmemeli).
9. Kaçıklıkları kontrol et (en kötü durumda maksimum 0,1xCidar kalınlığı).
10. Isıtıcı yüzey sıcaklığını kontrol et (Grafik 1).
11. Isıtıcı yüzeylerini aşındırıcı olmayan ve tüy bırakmayan bez veya kağıt havluyla temizle.
12. Hareket basıncını alın kaynak makinesinin manometresinden oku.
13. Alın kaynak makinesi üreticisinin verdiği hesaplamalara veya tablolara göre yanaştırma, basınçsız ısıtma ve birleştirme basınçlarını belirle.
14. Tablo 2’deki değerleri alın kaynak makinesi üzerinde uygula.
15. Isıtıcıyı alın kaynak pozisyonuna getir.
16. Birleşme bölgelerini ısıtıcıya çabuk bir şekilde yanaştır ve yanaştırma basıncında Tablo 2’de 2. kolonda verilen minimum dudak yüksekliklerinin oluşmasını bekle.
17. Basıncı P2 basıncına düşür. Bu basınç sıfıra yakındır 0,02 N/mm2. P2 basıncında Tablo 2’de 3. kolonda verilen süre kadar bekle.
18. Boruları birleşme bölgelerine zarar vermeden ısıtıcıdan ayır ve ısıtıcıyı al.
19. Birleşme yüzeylerini Tablo 2’de 4. kolonda verilen süre içerisinde hemen hemen değecek kadar birbirine yanaştır. Daha sonra %100 teması yaklaşık sıfır hızda gerçekleştir ve hemen sonra Tablo 2’de 5. kolonda verilen süre içerisinde birleştirme basıncı P3’e lineer bir şekilde çık.
20. 0,15 N/mm2’lik birleştirme basıncından sonra dudak oluşmuş olmalıdır. Şekil 6’ya göre K değeri her kesitte sıfırdan büyük olmalıdır.
21. Birleştirme basıncı altında Tablo 2’de 5. kolonda verilen süre boyunca soğuma için bekle.
22. Soğuma sonunda kaynatılmış parçaları makineden demonte et.

1) Amaç: Alın Kaynak Makinesinin verimli çalışabilmesi için dikkat edilecek hususların belirtilmesidir.

2) Kapsam: Operatörün mesai başlangıcından mesai bitimine kadar yapacak olduğu işlerin sürecidir.

3) Sorumlular: Alın kaynak makinesini kullanan operatörler.

4) Uygulama:

1. Çalışma esnasında iş eldiveni, çelik burunlu ayakkabı ve iş elbisesi giyin.
2. İşlenecek malzemenin boru çapına göre çalışacağınız alın kaynak makinesini belirleyin.
3. Boruları alın kaynak makinesine yerleştirin ve uygun ayarı yaparak sağlam bir şekilde sıkıştırın.
4. Tıraşlayıcı aparatı kaynak yapılacak yüzeylerin arasına yerleştirin ve boruların alın yüzeyini traşlayın.
5. Traşlanan yüzeyin alın alına temas etmesine ve aynı eksende olmasına dikkat edin.
6. Boruların alın yüzeylerini, ütü girecek kadar birbirinden uzaklaştırın ve ütüyü araya yerleştirin.
7. Önceden belirlediğimiz standart ısı ve basınç miktarını belirtilen sürede alınlara uygulayın.
8. Ütüyü aradan çıkarın ve boruları alın alına getirerek belirtilen basıncı belirtilen süre içinde uygulayın.
9. Süre bitiminde basıncı kaldırın ve kaynağı soğumaya alın.
10. Ayları kaldırarak ek parçayı çıkartın.
11. İşlem bitiminde ütüyü ve traş yapma aparatını kapatın. Ardından tekrar kontrol ederek bir sonraki kullanıma hazır hale getririn.
12. Herhangi bir sorunla karşılaştığınızda yetkiliyi arayarak durumu aktarın.